Monday, August 20, 2012

TEEJ SONG (तीज गीत)

मैले चाहीँ बाईकमा
घुमाउने मन पराउने ।
बाबाले रोज्नु भो भैंसी चराउने ।।

मलाई मन पर्ने
पल्टनको लाहुरे ।
बाबाले रोज्नु भो तोरिलाउरे ।।

मलाई मन पर्ने
फिलिममा रमाउने ।
बाबाले रोज्नु भो हलो समाउने ।।
.....................बरिलै  हलो समाउने ।।
यी तीज गीतका पंक्तिहरु हुन........
भाद्र शुक्ल तृतियाका दिनलाई तीज पर्वका रुपमा मनाउने परम्परा नेपालीहरुमा कायम रहेको छ । यो पर्व महिला चेलिबेटीहरुको विषेश पर्वका रुपमा मनाईँदै आएको पर्व हो । यस पर्वमा महिलाहरुले भाद्र शुल्क द्धितीयाका आधारातमा भोजन सेवन गरि तृतियाका दिनमा दिन भर उपवास (व्रत) बस्ने गर्दछन । द्धितीया तीथिको राती सेवन गरिने उक्त भोजनलाई “दर” भनिन्छ । यसरी खाने खानाका परिकारहरुमा दुध, ध्यू, दही को बढि प्रयोग गर्ने प्रचलन छ । यसै प्रचलनलाई “तीजको दर खाने” भनेर भनिन्छ । यो पर्वमा विशेष गरि विवाहित महिलाहरु माईतिघर जाने र अविवाहितहरु आमा संग मामा घरमा जाने परम्परा र प्रचलन छ । माईति र मावलीले पनि सोहि अनुसार चेलिवेटीहरुलाई प्रेम पुर्वक निम्ता पठाउने वा लिन जाने चलन छ । यस प्रकार माईतीघर जानेहरु खुशीले नाच गान गर्ने र विभिन्न कारणले माईतीघर जान नपाउने अथवा माईतीघर नहुने हरुले मनको बिलौनाहरु प्रस्तुत गर्ने एक प्रकारको गीत संगीत नेपाली समुदायमा लोकप्रिय र प्रचलित छ त्यसैलाई नै तिज गीत भनिन्छ ।

तीजको बेलामा सबै जान्छन माईत ।
आफ्नो माईती मुग्लान पारि छैन साईत ।।
यो तीज गीतको अर्को एउटा अंश अर्थात टुक्का हो । यसमा माईती घरका मुख्य व्यक्ती विदेश भएकाले आफुले माईत जान नपाएको विलौना गरिएको छ । यसैगरि घर परिवारमा भएका बेमेलहरु, हेला होँचो गरिएका कथाहरु, सासु, ससु्रा, श्रीमान, अमाजू, नन्द आदीका व्यवहारहरु उब्जीएका पीडाहरु गीतका विषय वस्तुका रुपमा समावेश गरिएको पाईन्छ । यसका अतिरिक्त कतिपय गितहरुमा विभिन्न रमाईला विषयहरु, समुदायका विभिन्न पक्षहरुलाइ व्यङ्गयका रुपमा समावेश गरिएका हुन्छन ।  जसको उदाहरणको रुपमा हामीले यस पेष्टको सुरुका पंक्तिहरुलाई लिन सक्दछौं । 

यस प्रकार विभिन्न  शैलीका गीत संगीतहरु आज भोलि प्रचलित छन । त्यसै गरि पुरुषहरुले मसेत आज भोलि विभिन्न तीज गितहरुमा स्वर प्रदान गरेको पाईन्छ । समयको परिवर्तन संगै महिला र पुरुष विचका यूगल, दोहोरी शैलिका तीज गीतहरु पनि अहिलेको जनमानसमा लोक प्रिय बन्दै गएको छ ।

No comments:

Post a Comment